DORILARGA CHIDAMLI O‘PKA SIL KASALLIGI BILAN KASALLANGAN BEMORLARNI DAVOLASHNI OPTIMALLASHTIRISH

TO'LIQ MATN:

Abstrakt

Mavzuning dolzarbligi. Dorilarga chidamli o‘pka sil kasalligi (DChO‘S) — ayniqsa resurslari cheklangan va o‘tish iqtisodiyotiga ega davlatlar uchun — sog‘liqni saqlash sohasidagi eng jiddiy muammolardan biri bo‘lib qolmoqda. Mikobakteriyaning asosiy dori vositalari — izoniazid va rifampitsinga nisbatan chidamliligi tufayli an’anaviy davolash rejimlarining samaradorligi keskin pasayadi. Bu rejimlar uzoq muddatli, toksik ta’sirli va bemorlar tomonidan to‘liq o‘tab bo‘lmaydigan bo‘lishi bilan ajralib turadi. Shu sababli, zamonaviy, qisqa muddatli va individual yondashuvga asoslangan davolash rejimlarining klinik samaradorligini baholash dolzarb bo‘lib bormoqda. Tadqiqot maqsadi. Tadqiqotdan ko‘zlangan maqsad — O‘zbekiston sharoitida DChO‘Sga qarshi an’anaviy va qisqartirilgan davolash rejimlarining klinik samaradorligi va o‘zlashtirilish darajasini taqqoslashdan iborat bo‘ldi. Tadqiqot materiallari va usullari.2020–2023 yillar oralig‘ida Respublika silga qarshi dispanserida davolangan 120 nafar bemorning tibbiy hujjatlari retrospektiv tahlil qilindi. Ular ikki guruhga bo‘lindi: 65 nafar bemor 6–9 oylik individual rejim asosida (bedakvilin, delamanid, linezolid qo‘llangan holda), qolgan 55 nafar esa 18–20 oylik standart rejim asosida davolangan. Baholash mezonlariga bakteriologik konversiya muddati, davolashdan keyingi 12 oy ichida qaytalanish darajasi, nojo‘ya ta’sirlar soni va og‘irligi, shuningdek bemorlarning davoga sadoqati kiritildi. Natijalar. Qisqa muddatli rejimlar barcha ko‘rsatkichlar bo‘yicha ustunlikni namoyon etdi: bakteriologik konversiyaga erishish muddati o‘rtacha 16 hafta (standart guruhda 28 hafta), qaytalanish darajasi 7% (standart guruhda 15%), og‘ir nojo‘ya ta’sirlar 26% (standartda 42%) bo‘ldi, davoga sadoqat esa 89% ni tashkil etdi (standart guruhda 64%). Barcha farqlar statistik jihatdan ishonchli deb topildi (p < 0,05). Xulosa. Olingan natijalar shuni ko‘rsatadiki, qisqa va individual yondashuvga asoslangan DChO‘Sga qarshi davolash rejimlari yuqori klinik va epidemiologik samaradorlikka ega. Ularni amaliyotga joriy etish orqali davolash sifati yaxshilanadi, bemorlarning davoga bo‘lgan sadoqati ortadi, infektsiyaning tarqalishi xavfi kamayadi va sog‘liqni saqlash tizimidagi yuk yengillashadi. Shu sababli, bunday davolash rejimlarini O‘zbekistonning yangilangan milliy klinik protokollariga kiritish maqsadga muvofiqdir.

Mualliflar haqida

Adabiyotlar ro'yxati

World Health Organization, Global tuberculosis report 2023, Geneva: WHO, 2023.

D. Falzon, H. J. Schünemann, E. Harausz, L. González-Angulo, C. Lienhardt and E. Jaramillo, “World Health Organization treatment guidelines for drug-resistant tuberculosis, 2016 update,” Eur. Respir. J., vol. 49, no. 3, 2017.

S. E. Borisov et al., “Effectiveness and safety of bedaquiline-based therapy for multidrug-resistant tuberculosis: a multicentre cohort study,” Lancet Respir. Med., vol. 5, no. 6, pp. 435–442, 2017.

J. Achar, C. Hewison, A. P. Cavalheiro, A. Skrahina, J. Cajazeiro and N. Parpieva, “Off-label use of delamanid in children and adolescents with multidrug-resistant tuberculosis,” Emerg. Infect. Dis., vol. 23, no. 10, pp. 1711–1713, 2017.

E. Pontali, M. C. Raviglione and G. B. Migliori, “Regimens to treat multidrug-resistant tuberculosis: past, present and future perspectives,” Eur. Respir. Rev., vol. 28, no. 152, 2019.

F. Conradie et al., “Treatment of highly drug-resistant pulmonary tuberculosis,” N. Engl. J. Med., vol. 382, pp. 893–902, 2020.

M. Tadolini, R. Centis, L. D’Ambrosio et al., “Short treatment for MDR-TB: evidence, gaps and policy implications,” Eur. Respir. J., vol. 55, no. 4, 2020.

K. Dheda et al., “The epidemiology, pathogenesis, transmission, diagnosis, and management of multidrug-resistant, extensively drug-resistant, and incurable tuberculosis,” Lancet Respir. Med., vol. 5, no. 4, pp. 291–360, 2017.

N. Alipanah et al., “Adherence interventions and outcomes of tuberculosis treatment: a systematic review and meta-analysis,” BMJ Glob. Health, vol. 3, no. 1, e000406, 2018.

A. Skrahina, V. Zhuravlev and V. Molchanov, “Shorter regimens for multidrug-resistant tuberculosis in Eastern Europe: feasibility and outcomes,” Int. J. Tuberc. Lung Dis., vol. 25, no. 7, pp. 610–616, 2021.

Y. A. Kang, T. S. Shim and W. J. Koh, “Clinical practice guidelines for the treatment of drug-resistant tuberculosis,” Tuberc. Respir. Dis., vol. 84, no. 1, pp. 1–17, 2021.

A. Trébucq et al., “Treatment outcome with a short regimen for multidrug-resistant tuberculosis in nine African countries,” Int. J. Tuberc. Lung Dis., vol. 22, no. 1, pp. 17–25, 2018.

Министерство здравоохранения Республики Узбекистан, Стратегия борьбы с туберкулёзом в Республике Узбекистан на 2021–2026 гг., Ташкент: МЗРУз, 2021.

D. J. Ulmasova and N. G. Parpieva, “Особенности организации лечения больных с МЛУ-ТБ в условиях Узбекистана,” Вестник фтизиопульмонологии Узбекистана, no. 2, pp. 24–29, 2022.

T. Oga, N. Harada and T. Matsumoto, “Cost-effectiveness of short-course treatment with new drugs for multidrug-resistant tuberculosis,” J. Infect. Chemother., vol. 28, no. 6, pp. 777–784, 2022.

M. G. van der Heijden, A. D. M. Egger and J. Lange, “Barriers and facilitators to implementing shorter treatment regimens for drug-resistant tuberculosis: A systematic review,” PLOS Global Public Health, vol. 3, no. 1, pp. 1–15, 2023

How to Cite

1.
Xodjiyeva S. DORILARGA CHIDAMLI O‘PKA SIL KASALLIGI BILAN KASALLANGAN BEMORLARNI DAVOLASHNI OPTIMALLASHTIRISH. MSU [Internet]. 2025 Jun. 28 [cited 2025 Jun. 29];(3):112-7. Available from: https://fdoctors.uz/index.php/journal/article/view/171
Ko'rishlar soni: 2

Ushbu muallif(lar)ning eng koʻp oʻqilgan maqolalari